Histogram Nasıl Okunur?

Film ile fotoğraf çalışırken hiç aklımıza gelmezdi yaptığımız pozlamaya dair anında bize bilgi verebilecek olan bir Dijital Pusula‘nın makinamızın içine entegre edilebileceği. Pusula dediysem aklınıza yön gelmesin, bir çeşit takometre gibi düşünüyorum ben Histogram‘ı aslında. Olan bitenin kaydını tutan bir fonksiyondur Histogram; biraz evvel deklanşöre bastığında sensöre düşen ışık miktarına bağlı olarak hafıza kartına kayıt edilmiş olan kadrajın ışık bilgisini sunar bize.

Histogram‘ın temelde üç ana bölümden oluştuğunu düşünürüz . Grafiğin sol tarafı ‘Gölge Alanlar’ı; sağ tarafı ‘Aydınlık Alanlar’ı; orta kısmı da ‘Orta Tonları’ temsil eder.

Histogram kadrajımın bir çeşit Işık Bilgi Röntgeni‘ni sunar bana, MR’ını hatta. Ona bakarak Işık ile ilgili (pozlama) her şey yolunda mı, yoksa müdahale etmem gerekli mi bunu anlarım.

Özellikle Doğa, Manzara fotoğrafı ve Uzun Pozlama çalışmalarında çok ciddi olarak çalışmanın içindedir Histogram, ya da olmalıdır. Elbette bunların dışında kalan fotoğraf çalışmalarında da ara ara fotoğrafsever Histogram Eğrisi‘ni kontrol etmeli ve bir önemli sorun varsa müdahale etmelidir.

1) FAZLA POZLAMA :

Pozlamayı gerçekleştirirken eğer fotoğrafsever gereğinden fazla ışık düşürmüşse sensöre; FOTO 03’te görüldüğü üzere Histogram Eğrisi sağ tarafa yığılır. Eğrinin sağa yığılan kısmı kadrajda “patlayan” (dokusu kaybolan) alanları anlatır bize.

Böyle bir histogramın düzeltilmesi için Eksi ( – )  yönde müdahale (daha kısa süre pozlama ve/veya daha kısık diyafram) gereklidir.

2) AZ POZLAMA :

Az Pozlama ise pozlama esnasında gereğinden az ışık alınabilecek ayarlarla deklanşöre basmamız neticesinde oluşur. Otomatik ya da yarı otomatik modlarda fotoğraf çekerken bazen fotoğraf makinamızın içinde bulunan pozometre kadraj koşulları nedeniyle hata yapar ve doğru Diyafram/ Enstantane/ ISO ayarlarını hesap edemez. Bu hatanın neticesinde az ışık alınır ve gerekli görüntüye ulaşılamaz, koyu bir sonuç oluşur. Bu tür durumları Histogram bize sol tarafa yığılarak anlatır.

Böyle bir histogramın düzeltilmesi için Artı ( + ) yönde müdahale (daha uzun süre pozlama ve/veya daha açık diyafram) gereklidir.

3) NORMAL (DOĞRU) POZLAMA :

Doğru Pozlama durumu Histogram Eğrisi‘nin ne Sağ Tarafa, ne de Sol Tarafa yığılmaması demektir. Bu durumu anlatan temel özellik Sağ ve Sol’da bulunan Ok Uçlarıdır, Histogram Eğrisi‘nde bulunan. Eğer bu ok uçları renk değiştirmemişse (siyahsa) çekilen fotoğrafta önemli miktarda doku kaybına uğramış alan yok demektir.

Doku kaybına uğramış alan belli bir miktarın üzerindeyse bu ok uçları renk değiştirmeye ve bizi uyarmaya başlar.

4) DÜŞÜK KONTRAST’TA POZLAMA :

Fotoğraf çalışılan ışık koşulları eğer bize düşük kontrastta bir ışık durumu sunuyorsa, çekeceğimiz fotoğrafın Histogram Eğrisi hem gölge hem de aydınlık alanlardan uzaklaşıp orta tonlar alanına yığılır. Yani bu histogram bize şunu söyler; “ne gölge (az ışıklı) alanlardan, ne de aydınlık alanlardan yeterince bilgi alamadım. Kadrajın orta tonlarda gerçekleşmiş.” Bu tür Histogram Eğrisine sahip fotoğraflar aslında doğru kontrast dengesi müdahaleleri ile yazılımsal olarak işlenebilirler. (PS -PhotoShop- açısından işlenmesi kolay fotoğraflar elde ederiz düşük kontrast ışık durumlarında. )

5) YÜKSEK KONTRAST’TA POZLAMA :

Fotoğraf çalışılan ışık koşulları eğer bize yüksek kontrastta bir ışık durumu sunuyorsa, düşük kontrast kadar işimiz kolay değildir. Yüksek kontrast ışık durumlarında (sert ışıkta) histogram eğrisi hem sola hem de sağa yığılır. Ortada ise adeta bir çukur oluşur PS’de işlenmesi en zor fotoğraf türüdür yüksek kontrast hali. Elbette bunu yumuşatacak araçlar mevcuttur ama hem fotoğrafa çok yüklenmeyi gerektirir hem de zaman alır. Bu nedenle yüksek kontrastta (sert ışıkta) fotoğraf çalışmak pek önerilmez. En sevdiğimiz ışık Stanley Kubrick ışığıdır, yumuşak, lezzetli ışık, akşam ışığı (elbette sabah ışığı da).

Dijital makinalarla fotoğraf çekmenin fotoğrafseverlere sunduğu en önemli katkılardan biridir Histogram. Onu okumayı öğrenmeli ve fotoğraf çalışırken hep zihnimizin bir tarafı onu kontrol etmeyi unutmamalıdır.

Sonuç olarak;

Pozlama, doğru pozlama, Histogram‘dan geçer.

Editör notu: İFSAK 241. Dönem Temel Fotoğraf Semineri ile bilgi almak için ilgili linki ziyaret edebilirsiniz.