Panoramik Fotoğraf Çekim Tekniği

Tanım:

Genişliğinin yüksekliğine oranı 2:1 ve daha fazla olan fotoğraflara verilen isim; Panoramik Fotoğraf. Bu oran 10:1’e kadar çıkabilmekte. Bu yazımızda bazı fotoğraf makinelerinde bulunan “panoramik çekim modu” ile çekimi gerçekleştirilen fotoğraflardan değil, tek, tek çekimi yapılmış, ardından bir program aracılığı ile birleştirilmiş panoramik fotoğraflardan bahsediyor olacağız, zira bunların çözünürlüğü çok daha yüksek.

Tarihçe:

Sanıldığının aksine panoramik fotoğraf yeni bir çekim tekniği değil. 150 yıldan fazla geçmişi var.

Çekim için İhtiyacımız Olanlar:

Tripod, Su terazisi, Kablolu/kablosuz deklanşör (yoksa makinenin self-timer’ı), birleştirme işlemi için dijital fotoğraf işleme programı.

Kompozisyonun Detayları:

Makinemizi tripodun üzerine kurduktan sonra kadraja karar verirken kadrajın ön kısmında fazla boşluk bırakmamaya, kadrajın içinde yer alacak olan bir ilgi noktası\leke varsa bunu kadrajın sağ veya sol kenarına oturtmamaya (birleştirildiğinde önemli bir kısmı kesilebilir), güneşi kadraja almamaya (almak durumunda isek güneşin bir ağaç veya bina arkasında kalmasına özen göstermeye), kadraj içinde hareket olmamasına (hareket eden araçlar, insanlar, hareketli bulutlar, bayrak, dalgalar,…), çekim sırasında fotoğraf makinemizi sağdan sola veya soldan sağa hareket ettireceğimizi aklımızda tutarak etrafımızda direk, insan ve benzeri lekelerin olmamasına önem vermeliyiz.

Çekim Öncesi Makine Ayarları:

Beyaz Ayarı (WB): Birden fazla fotoğraf çekileceği için fotoğraflar arasında ton farkı bulunmamalı. Bu sebeple Beyaz Ayarı’nı şansa bırakmamalı, Otomatik Beyaz Ayarı’nda (AWB) fotoğraf çekmemeli, ortam sıcaklığına uygun Beyaz Ayarı ile çekimi gerçekleştirmeliyiz.

Diyafram Seçimi: Genelde Panoramik olarak manzara fotoğrafı çekildiği için net alan derinliğinin orta ve üst değerlerde isteneceği bir gerçek. Bu sebeple diyafram olarak f/11 – f/16 aralığı bize istenen net alan derinliğini verecektir.

Pozlama: Birden fazla fotoğraf çekileceği için her fotoğrafın ışık değerinin diğerlerinden farklı olacağını (bazı fotoğraflarda aydınlık, bazılarında gölge alanlar fazla olacaktır) aklımızdan çıkartmamalıyız. Doğru pozlamayı gerçekleştirmek için makinemizi diyafram öncelikli moda (A, AV) aldıktan ve diyaframımızı seçtikten sonra (örnek: f/16) tüm kadrajımızı tarayalım ve enstantane değerinin nasıl değiştiğini görelim. Farklı enstantane değerlerini belirleyip bunların ortalamasına karşılık gelen değerin yaklaşık 1/2 f/stop altında “eksi” pozlama yapalım.

Örneğin bulduğumuz enstantaneler; 1/30, 1/60, 1/125 olsun. Orta değer 1/60 sn. civarı bir enstantanedir. Bunun 1/2 f/stop altı eksi değer ise 1/90 sn.’dir. Enstantaneyi belirledikten sonra çekim modumuzu Manuel’e (M) alıp belirlediğimiz enstantane değerini girelim (diyafram değeri zaten girilmiş durumda). Bütün fotoğrafları bu pozlama değerleri ile çekelim.

ISO: Tripod üzerinde çekim yapacağımız için makinemizi titretme riskimiz yok. Bu sebeple gereksiz kirlilik (noise) yaratmamak için ISO 100 veya ISO 200 değerlerini seçelim.

Netleme: Kadrajımızın orta noktası ile sağ ve sol köşelerde yer alacak noktaların bize uzaklığı aynı olmayacaktır. Aşağıdaki örnekte fotoğrafçı sağ alt köşede duruyor ve karşı kıyının panoramik fotoğrafını çekmek istiyor. “X”, “Y” ve “Z” Harfleri, karşı kıyının fotoğrafçıya olan uzaklıklarını simgeliyor ve bu değerler birbirlerinden farklı.  

Bu durum, netleme noktası seçimi için problem yaratacak. Bunu aşmak için makinemiz ve objektifimiz otomatik netleme modunda iken aşağıdaki iki seçenekten birisini kullanmayı seçeceğiz;

a) “Kadrajda bizim için en önemli olan noktayı netlemeye” karar verirsek makinemizi bu noktaya çevirip yarım deklanşör yapıp, odak uzaklığını değiştirmeden otomatik netlemeyi kapatıp manuel netlemeye geçeceğiz.

b) “Kadrajda bize en yakın noktaya netleme yapmayı” seçersek, makinemizi bu noktaya çevirip yarım deklanşör yapıp, odak uzaklığını değiştirmeden otomatik netlemeyi kapatıp manuel netlemeye geçeceğiz.

Odak Uzaklığı: Panoramik çekimde aynı alan düşük (kısa) odak uzaklığında daha az sayıda fotoğraf ile taranabilirken odak uzaklığını arttırır ve görüş açısını daraltırsak daha fazla sayıda fotoğraf ile tarayabiliyoruz. Özetle, odak uzaklığı arttıkça;

• Aynı açıyı taramak için daha fazla fotoğraf çekmek zorunda kalırız,
• Çekilen fotoğrafların yüksekliği birleştirme işleminden sonra daha düşük olur,
• Distorsiyonun görsel etkisi daha az olur.

Sonuç; Tercih size bağlı.

Benim Tercihim; Full Frame için 30-50 mm aralığı, deneme yapmak kaydı ile.

Üst Üste Bindirme:

Çekim sırasında bir sonra çekilecek fotoğrafın belirli bir bölümünün bir önceki fotoğrafı kapsaması, bir anlamda üst üste bindirme gerekli. Bunun sebebi; çekim sonrası birleştirme işlemi sırasında kullanılacak birleştirme programının kadrajların birleşim yerlerini doğru algılaması ve sonradan belli olmayacak bağlantı yaratabilmesine olanak sağlayabilmek. Genellikle her kadrajın bir önceki kadrajın %30 ila %50’si civarındaki bölümü içermesi tavsiye edilir. Benim tercihim ise %50’den biraz fazlayı denemek. Ne kadar fazla oranda bindirme yaparsak o oranda tonlama farkını da yok etmiş oluyoruz. Bunun yanında bindirme oranını arttıkça çekilecek fotoğraf sayısını da arttırdığımızı unutmamalıyız.

Çekilecek Fotoğraf Sayısı: Bunun için bir öneri yoktur. Seçilen odak uzaklığı ve bindirme oranına bağlıdır. Bunun dışında taranacak panoramanın açısı da önemlidir.

Dik Kadraj: Birleştirme işlemi sırasında fotoğrafların üst ve alt kısmında doğal olarak atılacak alanlar oluşur. Yatay (Landscape) kadrajda çekim yaparsak, birleştirme sırasında atılacak alanların kesilmesi (crop) sonucunda elimizde kalacak olan panoramik fotoğrafın yüksekliği çok düşük olacaktır. “Dik” (Portrait) kadrajda ise bu problem minimize edilecektir.

Format: Çekilecek fotoğrafları “jpg” yerine “RAW” formatında çekersek çekim sonrası işlemede RAW’ın tüm faydalarından yararlanabiliriz.

Çekim Sonrası Birleştirme (Post-Process):

Çekilen fotoğrafların panoramik olarak birleştirilmesi için kullanılan pek çok program var. Benim tercihim Adobe Photoshop. Photoshop ana menüsü üzerinden; “File \ Automate \ Photomerge” seçeneğini açtığınızda birleştirmek istediğiniz fotoğrafları ekleyebileceğiniz ve birleştirme seçeneklerini düzenleyebileceğiniz pencereye ulaşabiliyorsunuz.

“Blend Images Together”, “Vignette Removal”, “Geometric Distortion Correction” ve “Content Aware Fill Transparent Area” kutucuklarının tıklanmış (seçilmiş) olduğuna emin olun. Yöntem olarak “Auto” veya “Cylindrical” denemenizi öneririm. Gerisini Photoshop sizin için hallediyor.

Sonuç;

Örnekler;